- نورتک پیش رو در فناوری های نوین
- توجه به اصل سودآوری مورد انتظار کلیه سهامداران است
- راه اندازی باشگاه مدرسان سازمان اقتصادی کوثر
- راه اندازی اولین مجتمع بیوگاز دامی کشور
- رشد ۹۰ درصدی سهام «زکوثر» در سال جاری
- رشد ۱۵۶ درصدی سود هلدینگ کوثر صبا
- معین کوثر، الگوی موفق مولدسازی
- مهربخش، سرپرست شرکت توسعه مدیریت آوانوین شد
- رویش پیشران نوآوری و سودآوری در شرکتهای وابسته
- کتوسعه؛ رکورد امروز، شگفتی فردا
سایر اخبار / کشاورزی
محمد یاسر ترابی:
با احیای نژادهای بومی، صنعت پرورش گوسفند هم احیا می‌شود
شرکت اجداد سپیدان کوثر با تأسیس واحد سوم دامداری در استان زنجان، فرایند خالص سازی و احیاء نژادهای گوسفند بومی را آغاز کرده است. بنا به گفته ترابی، کارشناس بخش کشاورزی، خون خالص نژادهای بومی، خونی تازه در رگ‌های دام پروری کشور خواهد بود؛ چراکه می‌تواند با شکوفایی این ظرفیت اقتصاد خرد روستایی و عشایری منجر به افزایش بهره وری و جهش تولید شود.
به گزارش خبرگزاری دانشجو، دامداری از دیرباز در کشورمان وجود داشته و به دلیل شرایط اقلیمی مناسب، گوسفند تأمین‌کننده‌ی عمده پروتئین و چربی حیوانی مردم ایران بوده است. تغییرات جهانی و گرایش به سمت دامداری صنعتی در جهان روند پرورش دام سبک در ایران را نیز متأثر کرد و در برهه‌هایی آن را به فعالیتی نسبتاً غیر اقتصادی تبدیل کرده است. شرکت اجداد سپیدان کوثر به منظور استفاده از این ظرفیت تاریخی، با فعالیت در حوزه دام سبک تلاش کرده تا با غلبه بر مشکلات حوزه دام سبک ارزش افزوده‌ای در این فعالیت اقتصادی ایجاد نماید. بنا به گفته مهندس محمد یاسر ترابی، مدیرعامل این شرکت، که مصاحبه تفصیلی با ایشان در ادامه آورده شده است، فعالیت‌های صورت گرفته در مجموعه اجداد سپیدان که به سرعت در حال رشد می‌باشد، می‌تواند تأثیرات مثبتی در صنعت دام سبک کشور داشته باشد.
مروری بر عمده مشکلات صنعت دام سبک در ایران
مدیرعامل شرکت اجداد سپیدان کوثر پیرامون عمده مشکلات صنعت دام سبک گفت: با وجود اینکه پرورش گوسفند و بز در تاریخ ایران سابقه‌ای چند هزار ساله دارد، اما مشکلاتی که در این صنعت وجود دارند دامنه‌ای گسترده داشته و تا سبک زندگی، تخریب منابع ملی و سست شدن اقتصاد کشاورزی کشیده شده است. امروز دامداری در ایران سه شیوه دارد. روش عشایری، روش خوراکدهی نیمه دستی و روش خوراکدهی کاملا دستی. با توجه به اینکه، اقلیم ایران عمدتاً خشک و نیمه خشک است و علی رغم اینکه پوشش گیاهی عمده مراتع ایران در مقایسه با مراتع سایر کشور‌های پر باران کمتر است، ولی گوسفندان بومی ما در همین مراتع هم می‌توانند چرا کند. چنان که هزاران سال هست که دام سبک ما در همین عرصه‌ها پرورش یافته و توسعه یافته است. مدیریت چرا که مسئله بسیار مهمی هم هست عمدتاً به صورت تاریخی توسط عشایر انجام می‌شده. امروز هم در این سیستم تغذیه‌ای که تأمین حدوداً ۳۰ درصد پروتئین کشور را بر عهده دارد، ۱۰-۱۲ ماه از سال مراتع تنها منبع تأمین خوراک دام هستند؛ بنابراین این دام‌ها از نظر تولید نیازی به اصلاح ندارند زیرا:
اولاً ارتباط مستقیمی بین وزن تولد و ماندگاری بره وجود دارد، لذا صفت دو قلوزایی مناسب این سیستم پرورشی نیست و از همین روی طی زمان ژن‌های عامل دوقلوزایی از این سویه‌ها حذف شده است.
ثانیاً زمان زایمان دام در خارج فصل در هنگام جا به جایی وکوچ دامداران اتفاق بیافتد و آسیب خواهد دید. خود طبیعت در انتخاب طبیعی این کار را انجام داده که حیوان خارج فصل تولید مثل نداشته باشد. اصلاح مجدد این دام برای دو قلوزایی و تولید خارج فصل درسامانه کوچ رو، بیهوده خواهد بود؛ و نهایتاً دنبه ذخیره‌گاه انرژی برای گوسفند در خارج فصل یا زمان کمبود تغذیه و زایش است. اگر دنبه گوسفند حذف شود نمی‌تواند نیاز بره را بطور کافی تامین نماید و لذا از بین خواهد رفت.
سپردن مدیریت چراگاه‌ها به بهره برداران اصلی، تنها راه احیای مراتع و دام بومی
این فعال صنعت دام سبک کشور پیرامون ظرفیت مغفول مانده مراتع وسیع ایران و دام سبک بومی گفت: برای حفاظت از مراتع، حفظ سی درصد پروتئین تولیدی توسط عشایر و حفظ سبک زندگی عشایری باید مشکلات مربوط به عرصه مراتع رفع گردد. شرکت سپیدان در راستای انجام مسئولیت اجتماعی خویش در قبال اقشار محروم و دامداران، تلاش کرده راهکار‌هایی را که از طریق تجربه و ارتباطات گسترده با دامداران حاصل شده را عملیاتی نماید. برای مثال توصیه می‌شود که به صورت بلند مدت برای عشایر پروانه چرا صادر شود و این پروانه‌ها بر اساس سنجش معیار‌های سلامت و ارتقای مرتع هر سال تمدید گردند. یعنی مدیریت مرتع به بهره بردار اصلی سپرده شود. عشایر ما می‌توانند ضمن چرا دادن دام ها، بذور مقاوم به خشکی و شوری را در مراتع توزیع کنند. از جمله گیاه ارتیپلکس رقم اصلاح شده که نه تنها می‌تواند پوشش مناسبی برای مراتع باشد، بلکه می‌تواند در تغذیه دام‌ها علی الخصوص شترسانان نیز کمک شایانی بکند.
ضرورت صدور مجوز صادرات گوشت گوسفند مرتعی برای کمک به معیشت عشایر
ترابی یکی از مشکلات عدم توسعه دامداری مبتنی بر مرتع را قیمت‌های نا عادلانه و جلوگیری از صادرات گوشت دام مرتعی دانست و افزود: حال برای تقویت معیشت عشایر و ایجاد انگیزه بهره برداری صیانتی از مراتع باید مجوز صادرات گوشت عشایری صادر گردد. از بهترین روش‌های حفظ ژن پول داخلی در تمامی کشور‌ها و مراکز تحقیقاتی ایجاد ارزش اقتصادی یا به بیان دیگر قیمتی کردن ژن می‌باشد. این کار می‌تواند درآمد عشایر را به نحو قابل توجهی افزایش داده و ارز آوری ناشی از آن تأثیر بیشتری نسبت به تأمین پروتئین داخلی در اقتصاد ملی داشته باشد. استمرار حیات سبک زندگی عشایری نیز در کشور با این روش تضمین می‌شود، زیرا این‌ها ثروت‌های فرهنگی کشور هستند و تغییر این سبک زندگی می‌تواند عواقب بسیار بدی داشته باشد که از آن جمله از بین رفتن مراتع، افزایش فقر، کاهش تولید گوشت و شیر، فرسایش کشاورزی و دامداری روستایی و عشایری را نام برد. رجیستر کردن این دام‌ها در بدو تولد می‌تواند سازوکار صحیح صادرات را تضمین کند تا تقلب و دستکاری توسط سودجویان مانع گردد.
مدیرعامل شرکت اجداد سپیدان کوثر پیرامون نحوه سودآورتر کردن واحد‌های نیمه صنعتی و صنعتی گفت: حدود هفتاد درصد دامداری در کشور مربوط به دامداری نیمه بسته یا نیمه سنتی و زیر یک درصد نیز مربوط به دامداری‌های کاملاً صنعتی است. دام‌هایی که ۵-۹ ماه از مرتع، پس چر مزرعه تغذیه کرده و در دوران پرواری به صورت دستی تغذیه گردند شامل سیستم نیمه سنتی شده و به دلیل هزینه‌های پرورش و نگهداری مولد که قریب به ۲ میلیون و شش صد هزار تومان در سال است، عملاً کارایی اقتصادی چندانی ندارند؛ لذا با قیمت امروز بره هر بره پرواری هزینه‌های خوراک مادر را به سختی جبران می‌کند. برای رفع این مشکل باید برای هر دام بیش از یک بره تولید شود که راه حل اول تولید مثل خارج از فصل و راه دوم افزایش دو قلوزایی در گله است. این افزایش درآمد با هزینه ثابت نه تنها افزایش تولید گوشت را در پی دارد، بلکه می‌تواند درآمد دامدار روستایی را افزایش دهد. از طرف دیگر احیای سیستم گوسفند داری در روستا‌ها بهره برداری از سرچر و پس چر مزارع نیز اتفاق افتاده و بهره وری تولید مشاهده خواهد شد که می‌تواند در تامین خوراک دام‌ها بسیار مفید باشد. کاهش حجم دنبه در این دام‌های واحد‌های نیمه صنعتی نسبت به دام‌های عشایری می‌تواند تولید گوشت و درآمد روستایی را افزایش دهد. همین ظرفیت موجود در تولید گوشت کشور در روستا‌ها می‌توان نیاز وارداتی ۳۰-۴۰ هزار تن کشور را تأمین کرد. چند منظوره بودن سیستم‌های صنعتی برای تولید گوشت، پشم و شیر نیز می‌تواند سودآوری بیشتر این واحد‌ها را در پی داشته باشد.
اقدامات شرکت سپیدان برای اقتصادی‌تر کردن صنعت دام سبک
این مدیرعامل جوان صنعت دام سبک کشور پیرامون اقدامات انجام شده شرکت متبوع خود در راستای اقتصادی‌تر کردن زندگی عشایر گفت: برای بخش عشایری، ایجاد واحد‌های آموزشی تئوری و عملی در واحد زنجان و مجاب کردن دولت برای صدور مجوز صادرات گوشت عشایری و همچنین واگذاری مراتع به عشایر توسط شرکت سپیدان در حال پیگیری هستند. برای دام روستایی، از توزیع دام‌های پر تولید بین روستاییان و بررسی نتاج این دام‌ها تلاش می‌شود تا از سامانه کاملاً وابسته به چرا به یک سامانه نیمه خوراک دستی تبدیل شوند که از ظرفیت پس چر و مرتع بهره‌مند باشند. برای واحد‌های کاملاً صنعتی، تامین دام‌های مولد و پرمحصول اقتصادی در اولویت قرار دارد. استفاده از تکنولوژی‌های روز جهان برای تولید سازه‌های سبک دامداری نیز در این شرکت انجام شده که هزینه اولیه تاسیس و نگهداری دامداری را تا حد زیادی کاهش داده است.
تقویت پتانسیل ژنتیکی دام بومی، اولویت مأموریت اجداد سپیدان
ترابی تنوع ذخایر ژنتیکی دام سبک در ایران را جزء ثروت‌های مغفول خدادادی و امانتی برای نسل‌های بعدی دانست و پیرامون اقدامات انجام شده شرکت سپیدان برای شکوفایی این ظرفیت گفت: امروز برای غرب و شمال غرب و جنوب غرب کشور گوسفند‌های قرمز مثل افشار و قزل افشار، از دشت‌های غربی کشور گوسفند شال، از دشت و تپه‌های غرب کشور گوسفند مهربانی و از جنوب غربی گوسفند لری-بختیاری در یکی از مجموعه‌های خود جمع کرده ایم و مشغول خالص سازی صفات بهینه این نژاد‌ها هستیم، چراکه یکی از عوامل غیر اقتصادی بودن پرورش دام بومی در واحد‌های بزرگ، عدم خلوص ژنتیکی این گوسفندان است. از همین رو خالص‌سازی نژادهای یاد شده در مرحله اول و بهره گیری از ظرفیت‌های دام‌های بومی کشور از طریق ترکیب نژادی آن‌ها و تولید بهترین گوسفندان برای پرورش در روستا‌ها در مرحله بعدی مد نظر است. برای تدوین برنامه ترکیب نژادی از سوابق موجود در موسسه‌ی تحقیقات غذا، کشاورزی و محیط زیست و با کمک متخصصین حوزه‌های ژنتیک و اصلاح، مامایی، تغذیه و فیزیولوژی صنعت دام سبک کشور بهره برده می‌شود. هدف از این کار تولید گوسفندی کاملاً غیر فصلی است که با بیش از پنجاه درصد دوقلوزایی، شیر زیاد و پشم فراوان نیز تولید نماید. چنین دامی می‌تواند پرورش گوسفند در روستا‌ها را به یک فعالیت اقتصادی و سودآورتر تبدیل نماید.
نژادهای بومی پایه تولید برترین نژادهای دام سبک جهان
این فعال صنعت دام سبک کشور نژادهای بومی هر کشوری را پایه اصلی رسیدن به برترین نژادهای تجاری دام سبک دانست و در افزود: در جهان بالای دویست نژاد گوسفند وجود دارد که نژادهای پر محصول تجاری از ترکیب تعداد محدودی از این نژاد‌ها ایجاد شده‌اند. برای مثال نژاد سافولک در نتیجه تلاقی میان میش‌های Norfolk و قوچ‌های Southdown به وجود‌آمده و تثبیت شده است. ایل دو فرانس حاصل تلاقی کنترل شده نژاد دیشلی انگلیس و رامبوئییه مرینوس است که در اوایل قرن ۱۹ تثبیت شد و گوسفند رومن یا INRA۴۰۱ از طریق برنامه اصلاح نژادی توسط INRAE (انستیتوی تحقیقات کشاورزی ملی فرانسه) از سال ۱۹۶۳ شروع شد تا چندقلوزایی گله ملی گوسفند فرانسوی را بهبود بخشد. INRA ۴۰۱ از ترکیب رومانوف (به دلیل ویژگی چند قلوزایی آن) و بریچون دو چر (به خاطر کیفیت تولیدات گوشتی آن) ایجاد شد. کار ترکیب نژادی به منظور تجمیع صفات مفید چند نژاد در یک نژاد انجام می‌گیرد.
عزم راسخ شرکت سپیدان برای خالص سازی و احیای نژادهای گوسفند بومی کشور
ترابی عنوان کرد که تزریق خون خالص نژادهای بومی به این صنعت را، خونی تازه در رگ‌های دام پروری کشور دانست و پیرامون اقدامات در دست انجام مجموعه اجداد سپیدان برای احیا و تقویت دام بومی ادامه داد: در ایران بیش از ۲۶ توده گوسفند بومی وجود دارد که خالص‌سازی همه این‌ها به توان علمی، اقتصادی و لجستیکی بسیار زیادی نیاز دارد. اما تأسیس ایستگاه زنجان سپیدان به عنوان مرکز پرورش نژادهای غرب و شمال غرب انجام گرفته که به زودی افتتاح و شروع رسمی فعالیت این مرکز را اطلاع رسانی خواهیم کرد. دام‌های همین منطقه جمع آوری شده و مورد ارزیابی قرار گرفتند تا با شرایط اقلیمی همخوانی داشته باشد. برای مثال گوسفند نژاد شال که یک نژاد بزرگ جثه‌ی شیری است و پشم زیادی هم تولید می‌کند، برای پرورش در دشت مناسب است و در دوره کوتاه حدودا ۷۰-۷۵ روزه ۱۰۰-۱۵۰ کیلوگرم شیردهی دارد. با این وجود یکی از نژادهای با نرخ دوقلوزایی بالا (حدود ۴۰ درصد) در کشور است؛ بنابراین می‌توان از این نژاد به عنوان نژاد پایه شیر ده و دوقلوزا بهره برد. گوسفند نژاد مهربانی در شرایط جغرافیایی بسیار متنوع از دشت تا کوهپایه قابلیت چرا دارد، دوقلوزایی زیاد داشته، متوسط جثه بوده و جیره نگهداری بسیار پایینی دارد و مهم‌تر اینکه قابلیت زایش دوبار در سال را دارد. از همین رو این نژاد به عنوان پایه دوقلوزایی و تولید غیر فصلی مناسب است. گوسفند نژاد افشار که در مناطق سردسیر برای چرا در کوهستان و کوهپایه مناسب است و افزایش وزن بسیار خوبی دارد که می‌تواند برای تولید گوشت به کار رود. گوسفند نژاد لری-بختیاری نیز که بهترین نژاد کوچ رو کشور است، دنبه بسیار بزرگی دارد و بزرگ جثه‌ترین نژاد گوسفند کشور محسوب می‌شود. پس اگر این نژاد برای دنبه کوچک‌تر و تولید غیر فصلی اصلاح شود، می‌تواند در واحد‌های دامداری صنعتی عملکرد خوبی داشته باشد؛ تا حدی که رقیب قدرتمند ایل دو فرانس گردد. نژاد شال هم رقیب لاکن و آواسی خواهد بود. گوسفند مهربانی هم در رقابت با نژاد بلانش چیزی کم نخواهد آورد.
وی افزود: پس واحد زنجان شرکت اجداد سپیدان می‌تواند برای خالص سازی و اصلاح نژادهای مناطق غرب و شمال غرب گام‌های مؤثری بردارد. از طرف دیگر نژادهای بلوچی، زندی و کرمانی که در مناطق شرقی پرورش داده می‌شوند از نژادهای بسیار خوب بومی هستند. نژاد کردی خراسان، دالاق و زل در شمال شرق و شرق کشور قابلیت سرمایه گذاری دارند. در استان‌های جنوبی و گرم کشور نژادهای بز بهتر از گوسفند بوده و نژاد‌هایی داریم که در حال حاضر بهتر از نژادهای خارجی عمل می‌کنند.
آیا سپیدان در مسیر رسیدن به اهداف موفق بوده است؟
ترابی ادامه داد: خوشبختانه اهداف قابل دسترس و واقع بینانه هستند. از جمله پیشرفت‌های سپیدان می‌توان به ظرفیت گوسفند داری واحد کرمانشاه اشاره کرد که در سال قبل ۲۴۰۰ رأس بوده با ۸۴۰ رأس دام غیر مولد و امسال این ظرفیت به سیزده هزار رسیده که ۵۰۰۰ رأس دام مولد در آن وجود دارند. همراه با این افزایش ظرفیت، امکانات و تجهیزات مدرن نیز نصب شده و یا آماده نصب و بهره‌برداری هستند. تأمین به روزترین ماشین شیر دوشی اتوماتیک برای گوسفند نیز یکی از پیشرفت‌های بسیار بزرگ شرکت می‌باشد که نه تنها می‌تواند به تامین نیاز این شرکت کمک کند، بلکه می‌تواند به عنوان الگویی برای مهندسان باشد تا از آن برای باز مهندسی یا مهندسی معکوس ماشین الات حوزه دام سبک بهره ببرند. این مورد از آن جهت که ماشین آلات حوزه دام سبک در ایران چندان پیشرفتی نداشته و عمدتا به‌صورت دستی مدیریت دام صورت می‌گرفته می‌تواند برای کشور یک گام رو به جلو باشد و ارتباط بین صنعت و مراکز علمی را محیا کند.
ترابی در پایان بخش کشاورزی ایران را دارای ظرفیت‌های بسیار دانست و گفت: در نهایت امیدواریم که با تکیه بر نیرو‌های جوان و متخصص، همکاری با سایر شرکت‌ها و سازمان‌ها و هم‌افزایی برای رسیدن به اهداف موفق باشیم. ایران ظرفیت‌های بسیار زیادی دارد که این موضوع در بخش کشاورزی کاملاً مشهود و قابل دفاع است. استفاده از این ظرفیت‌ها برای اهداف ملی یک ضرورت است. شرکت اجداد سپیدان کوثر تلاش کرده تا به عنوان پیشگام در اصلاح دام سبک در خدمت به کشاورزان و دامداران و جامعه محروم کشور گام بردارد.
انتهای پیام /