می توان ظرف 2 تا 3 سال تمام موتورهای صنعتی کشور را ایرانی کرد

به گزارش روابط عمومی سازمان اقتصادی کوثر، شرکت پویا ژنراتور که در زمینه تولید انواع الکتروموتور سه فاز و تک فاز، تعمیر و بازسازی انواع الکتروموتور، نصب و راه اندازی الکتروموتور و تجهیزات الکتریکی و همچنین نصب و راه اندازی ماشینهای الکتریکی فعالیت می کند؛ از مشتریان قدیمی شرکت صنایع ماشین های الکتریکی جوین (جمکو) محسوب می شود.

با «رضا دلیر» مدیرعامل شرکت پویا ژنراتور به گفت و گو نشسته ایم تا ببینیم شرکت جمکو از دید یکی از مشتریان ثابت و قدیمی این شرکت چه جایگاه و شاخصه هایی دارد.

**********

سازمان کوثر: ارتباط شما با شرکت جمکو چگونه است؟

دلیر: ارتباط تنگاتنگی با شرکت جمکو داریم. در واقع سالهاست مدیریت فروش محصولات جمکو را برعهده داریم.

سازمان کوثر: در بیست و دومین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران از غرفه جمکو بازدیدی داشتید؟

دلیر: بله، بیشترین وقت حضور بنده و همکارانم در نمایشگاه بین المللی نفت امسال در غرفه جمکو گذشت. بنده علاوه بر مدیرعاملی شرکت پویا ژنراتور که سالها مشتری محصولات شرکت جمکو است، مشاور مدیرعامل شرکت جمکو نیز هستم؛ از این رو از اعضای خانواده بزرگ جمکو بوده و بیش از دیگر شرکت ها و افرادی که با جمکو در ارتباط هستند دغدغه تعالی بیش از پیش این شرکت را دارم.

*شرکت جمکو از نظر تنوع تولید الکتروموتور سرآمد است

سازمان کوثر: از دیدگاه مدیریت شرکتی که سالهاست مشتری ثابت محصولات جمکو است، این شرکت را چطور ارزیابی می کنید؟

دلیر: شرکت جمکو بزرگترین الکتروموتورساز خاومرومیانه است که در منطقه دشت جوین در 45 کیلومتری سبزوار، در زمینی به مساحت 300 هزار هکتار احداث شده و حدود 70 هزار متر سوله دارد. 650 یونیت ماشین و سالن هایی که مخصوص تولید هستند در مدار بهره برداری است که در آنجا 9 سالن مجزا و بزرگ برای تولید وجود دارد. شرکت جمکو از نظر تنوع تولید الکتروموتور سرآمد است. تولید جمکو از موتورهای سری Y2 که از 2.2 کیلووات ظرفیت دارند شروع می شود و بعد می توان به الکتروموتورهای سری YD اشاره کرد که از 11 کیلووات تا 90 کیلووات ظرفیت دارند و بعد از آن، سری YU که از 110 کیلووات تا 450 کیلووات ظرفیت دارند که اینها فقط الکتروموتورهای سری LV یا Low voltage تولیدی شرکت جمکو هستند.

الکتروموتورهای دیگری در قالب سری MV در مجموعه جمکو تولید می شوند که در دو بخش سری VK و سری VR جای می گیرند. سری YK در حقیقت روتورهای قفسی هستند که توان تولید آنها از 160 کیلووات تا 10 مگاوات است و سری YR که موتورهای روتور سیم پیچی هستند که ظرفیت آنها هم از 160 کیلووات شروع شده و تا ظرفیت 10 مگاوات تولید می شوند که شاید هم امکان تولید با ظرفیت بالاتر را هم داشته باشند.

از دیگر موتورهای تولیدی منحصر به فرد گروه جمکو، سری موتورهای ضدانفجار است که شاید بتوان گفت شاخص ترین محصول مخصوص نمایشگاه نفت و گاز پتروشیمی است و مصرف کننده و مشتری اصلی آنها واحدهای پتروشیمی و شرکت های نفتی هستند. اینها موتورهایی هستند که در فضاهای گازی می توانند کار کنند و جمکو توانسته موفق به تولید این نوع موتورها شود. الان بزرگترین آزمایشگاه تست ضد انفجار خاورمیانه هم داخل مجموعه جمکو ساخته شده است.

* مذاکرات واحدهای پتروشیمی با جمکو با محور موتورهای ضدانفجار

سازمان کوثر: در این دوره از نمایشگاه، شرکت های پتروشیمی و یا شرکت های فعال در نفت و گاز، برای سفارش موتورهای ضد انفجار تولیدی به غرفه جمکو مراجعه کردند؟

دلیر: بله، مراجعات فعالان صنعت نفت و گاز و پتروشیمی به غرفه جمکو متعدد بود. در این نمایشگاه برای موتورهای ضدانفجار هم صحبت هایی شد، قرار و مدارهایی برای مراجعات بعدی به شرکت جمکو گذاشته شد و مرتب شرکت های پتروشیمی دارند به جمکو مراجعه می کنند و برای موتورهای ضدانفجارشان سفارش می دهند. در حال حاضر هم شرکت جمکو پروژه های بزرگی را در بحث موتورهای ضد انفجار در دست دارد و مذاکراتی هم در طول نمایشگاه شده که ان شاالله منجر به کار می شوند.

سازمان کوثر: اشاره داشتید که شرکت پویا انرژی مهندسی فروش محصولات جمکو را بر عهده دارد، این مهندسی فروش فقط در داخل کشور صورت می گیرد و یا برای عرضه محصولات تولیدی جمکو به خارج از مرزهای کشور نیز فعالیت می کنید؟

دلیر: شرکت پویا انرژی هم مهندسی فروش و هم ارائه خدمات فنی را انجام می دهد که این کار را هم برای داخل کشور و هم در خارج از کشور انجام می دهیم.

سازمان کوثر: تا امروز در کدام کشورها به فروش محصولات تولیدی جمکو پرداخته اید؟

دلیر: به کشورهای عراق، ترکمنستان و تاجیکستان هم فروش محصولات داشته ایم و هم ارائه خدمات فنی و مهندسی انجام داده ایم.

* سهم محصولات جمکو در داخل کشور کمتر از 10 تا 20 درصد است

سازمان کوثر: چه حجمی از نیاز داخل کشور به الکتروموتور با محصولات تولیدی شرکت جمکو تأمین می شود؟

دلیر: سهم محصولات جمکو در داخل کشور کمتر از 10 تا 20 درصد است. به عبارتی از مجموع نیاز سالانه ایران به الکتروموتور، فقط 10 تا 20 درصد از الکتروموتورهای تولیدی جمکو تأمین می شود.

سازمان کوثر: دلیل این امر چیست؟

دلیر: تعداد واردکننده ها زیاد است و حدود 70 تا 80 درصد الکتروموتورهایی که در داخل کشور مصرف می شود، وارداتی و تولید دیگر کشورهاست. من به عنوان کسی که سالهاست با شرکت جمکو در ارتباط هستم و مدیریت فروش محصولات این شرکت را انجام می دهم معتقدم وقتی در یک شرکت دانش بنیان مثل جمکو، ظرفیت هایی وجود دارد که می تواند نیاز داخلی را به الکتروموتور در هر ظرفیت و نوعی تأمین کند، باید از لحاظ کلی جلوی واردات گرفته شود و به توسعه ظرفیت های تولید داخل در این بخش بپردازیم.

در مجموعه جمکو سرمایه گذاری بیشتری باید صورت گیرد و حجم تولیدات این شرکت افزایش یابد و یا اینکه شرکت ها و کارخانه های مشابه جمکو در اقصی نقاط کشور ایجاد شود و از دانش بومی سازی شده در جمکو برای تولید داخلی الکتروموتورهای صنعتی استفاده شود. این کار هم اشتغال زایی گسترده ای در پی خواهد داشت و هم اینکه با تبدیل فضای 70 – 80 درصدی واردات الکتروموتور به تولید داخل، هم از خروج ارز از کشور در این بخش جلوگیری می شود و هم چرخش مالی تأمین الکتروموتور که یکی از اقلام پرکاربرد صنعتی است و موتور محرکه هر صنعتی محسوب می شود در داخل اقتصاد کشور صورت می گیرد و در رشد رونق اقتصادی تأثیر گذار خواهد بود.

سازمان کوثر: شرکت پویا ژنراتور چند سال مشتری محصولات جمکو است؟

دلیر: حدود 7 تا 8 سال است که داریم کار فروش محصولات جمکو را انجام می دهیم.

*مقایسه محصولات تولیدی جمکو با برندهای خارجی

سازمان کوثر: در مقام مقایسه، بین محصولات تولیدی جمکو با محصولات مشابه تولیدی دیگر کشورها چه تفاوت هایی است؟

دلیر: محصولات تولیدی جمکو به لحاظ کیفی از محصولات تولیدی شرکت های معتبر اروپایی که رتبه یک در تولید الکتروموتورها را در جهان دارند، یک مقدار پایین تر است اما در مرز رسیدن به کیفیت محصولات معتبر اروپایی قرار دارد؛ ولی در مقایسه با الکتروموتورهای ساخت شرکت های چینی، تایوانی و مشابه آنها در آسیا، از کیفیتی بسیار بسیار بالاتر برخوردارند. این مقایسه از نظر کیفیت محصولات نهایی تولیدی است که با انجام فعالیت های مختلف و تست های آزمایشگاهی متناوب، روز به روز در حال افزایش است.

اما جمکو به لحاظ دانش فنی و کاری که در فرآیند تولید محصولات دارد انجام می دهد با شرکت های معتبر اروپایی همچون زیمنس برابری می کند. چون دانش فنی طراحی و تولید الکتروموتورها تا ظرفیت 2.5 مگاوات را در سال 76 از زیمنس خریداری کرده است. یک دانش فنی اروپایی و پیشرفته دارد و بعد از آن از ظرفیت 2.5 مگاوات و بالاتر را توانسته به صورت بومی در ایران ایجاد کند. شرکت جمکو با شرکت لوهر آلمان هم در پروژه های مختلف 5 سال کار کرده و توانسته دانش فنی طراحی و تولید الکتروموتور تا ظرفیت 10 مگاوات را در کشور ایجاد کند.

بزرگترین موتوری که در مجموعه جمکو تولید شده، موتوری 6600 کیلوواتی با 600 دور بوده که برای مجتمع گل گوهر سیرجان تولید شده است که اگر بخواهیم چهار قطب این موتور را حساب کنیم حدود 10 مگاوات می شود. این موتور که وزنی 43 تنی داشته، بزرگترین موتوری است که در خاورمیانه تولید شده و این اقدام توسط شرکت جمکو صورت گرفته است.

* می توان واردات گسترده الکتروموتور را به تولید گسترده تبدیل کرد

سازمان کوثر: سهم شرکت جمکو در تأمین الکتروموتورهای نیاز کشور می تواند به چه میزان برسد؟

دلیر: قطعا اگر از شرکت جمکو حمایت شود می تواند این سهم را به بالای 50 درصد برسد. می توان کل نیاز فشار قوی کشور را در داخل جمکو تأمین کرد؛ ولی اگر در صورتی که حمایت شود. الکتروموتورهای فشار ضعیف را هم به شدت می توانیم در بازار توسعه دهیم. می توانیم شرکت هایی را در بازار فعال کنیم که به عنوان خوشه های صنعتی جمکو فعالیت کنند و اشتغال زایی بیشتری ایجاد شود. می توانیم چندین کارخانه مثل جمکو را در ایران احداث کنیم، تا جلوی واردات الکتروموتور به کشور گرفته شود. وارداتی که عمدتا واردات بی کیفیتی است و معمولا از کشور چین با قیمت پایین صورت می گیرد که این الکتروموتورهای چینی در بازار کشور به خصوص در بازار تهران به وفور یافت می شوند و از آنجایی که کیفیت مطلوبی ندارند، وقتی در صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند زود خراب می شوند.

در صورتی که از تولید داخلی الکتروموتور حمایت شود، در بازار ایران می توان در بازه زمانی 2 تا 3 سال، همه موتورها را ایرانی کرد. این حمایت و توانمند کردن تولید داخل، پیش از این در بسیاری از کشورها صورت گرفته است. در کشور چین فقط از موتورهای چینی استفاده می کنند و موتورهای غیرچینی اصلا به بازار چین راه ندارند. در روسیه هم از موتورهای تولید خودشان استفاده می کنند. در هیچ جای دنیا مثل ایران به این راحتی اجازه نمی دهند واردات صورت بگیرد. در خود کشور آلمان که امروز سرآمد تولید موتورهای صنعتی است، 20 سال واردات هر گونه موتورهای صنعتی ممنوع شده بود تا این کشور توانست به خودکفایی در تولید این محصولات برسد و روز به روز از نظر کیفیت به تولید محصولاتش افزود تا اینکه امروز در رده نخست تولید و عرضه موتورهای صنعتی در سطح جهان رسیده است. در این کشورها شرایط به گونه ای شده که خود مردم آن کشورها هم به دنبال خرید جنسی جز جنس تولیدی کشور خودشان نمی روند. جای چنین فرهنگی در حمایت از تولید داخل در ایران خالی است و کشور ما هم باید به جایی برسد که استفاده از محصول تولیدی ایران نسبت به محصولات تولیدی دیگر کشورها اولویت پیدا کند.

* مدیران دولتی اعتقاد چندانی به ساخت داخل ندارند

سازمان کوثر: در نمایشگاه بین المللی نفت امسال، شاهد رفت و آمد مدیران بخش های دولتی و به عبارتی فعالان بخش کارفرمایی بودید. به نظر شما اعتقاد مدیران دولتی و بخش کارفرمایی به استفاده از ساخت داخل در خصوص تأمین الکتروموتورها و موتورهای صنعتی چقدر است؟

دلیر: متاسفانه اعتقاد چندانی به ساخت داخل ندارند. چیزی که در صنایع ما در شرکت های بزرگ حاکم است به این صورت است که دستورالعمل هایی از سالها پیش و بعضا شاید از پیش از انقلاب، در این شرکت ها مدون شده و وجود دارد که هنوز مدیران این شرکت ها از این دستورالعمل ها استفاده می کنند. مثلا طبق دستور العمل شرکتی، مدیر مربوطه فقط اسم زیمنس و ABB را شنیده است و وقتی می خواهد موتوری صنعتی تهیه کند، می گوید ما فقط از این 2 شرکت خرید می کنیم و غیر از این نمی خریم. با این دید اینکار را می کنند که معتقدند سالهاست از این شرکتها خرید شده و می خواهند زیر سوال نروند.

متأسفانه از دید برخی مدیران دولتی و مسئولان شرکت های بزرگ کارفرمایی، یک دفتر بازرگانی مثلا شرکت ABB یا زیمنس، قابل اتکا تر از یک کارخانه بزرگ ساخت الکتروموتور در داخل کشور با 500 نیروی کار و 110 نفر کارشناس خبره است.

البته این دید در بسیاری از موارد، پس از آنکه شرکت های خریدار الکتروموتورهای خارجی به مشکل می خورند و در خدمات فنی و مهندسی نیازمند متخصصان داخلی می شوند و در این پروسه با توان داخلی طراحی، ساخت و تعمیرات انواع الکتروموتور آشنا می شوند، تغییر می کند و مشتریان پر و پا قرص محصولات تولیدی جمکو می شوند. اما هنوز بخش بزرگی از بازار مصرف داخلی اسیر واردات الکتروموتورهایی است که بعضا با اشکالات فنی بسیاری همراه هستند.

بسیاری از از الکتروموتورهای وارداتی، پلاک شده چین هستند. خیلی از این موتورها را در پروژه های مختلف وقتی برای تعمیر باز می کنیم می بینیم روی الکتروموتور پلاک زیمنس و یا ABB خورده و به عنوان الکتروموتور اروپایی خریداری شده اما در واقع جنسی چینی و بی کیفیت است. گاهاً هم در این بین کم فروشی می شود. مثلا در پروژه ای الکتروموتوری خارجی خریداری شده بود که بعد از مدتی در مدار بهره برداری دچار اشکال شده بود. روی این الکتروموتور ظرفیت 4250 کیلووات پلاک شده بود اما وقتی موتور را بازکردیم دیدیم ظرفیت آن 3500 کیلووات است و وقتی موتور بالای 3500 کیلووات کار می کند، Over load شده و داغ می شود.

مورد دیگری نیز این اواخر رخ داده که الکتروموتوری با ظرفیت 5500 کیلووات پلاک شده بود اما وقتی برای تعمیر باز شد، دیدیم ظرفیت آن تا 3800 کیلووات بیشتر نیست. روی الکتروموتور ظرفیت 5500 کیلووات را پلاک کرده اند تا از کارفرما پول بیشتری دریافت کنند. از این اتفاقات متأسفانه در بازار ایران به مراتب رخ می دهد، چرا که کسانی که در شرکت های صنعتی برای خرید این الکتروموتورها اقدام می کنند و عمدتاً هم اعتقاد به خرید خارجی دارند، شناخت چندانی نسبت به الکتروموتور ندارند و فکر می کنند چون اسم خریدشان خرید خارجی است، پس قابل اطمینان است، در حالی که خیلی زود متوجه زیانی که با این دید به خود و شرکتشان وارد کرده اند می شوند.

پایان/