مجهزترین آزمایشگاه ضدانفجار در جمکو

به گزارش روابط عمومی سازمان اقتصادی کوثر، جمکو به منظور تکمیل فرآیند بومی سازی دانش طراحی و ساخت الکتروموتورهای ضدانفجار، اقدام به طراحی و ساخت یک آزمایشگاه مجهز برای تست و آزمایش الکتروموتورهای ضد انفجار کرد. این آزمایشگاه که هم اکنون در مدار بهره برداری است به حدی در سنجش پارامترهای تجهیزات ضدانفجار عملکرد دقیقی از خود نشان داده، که سازمان ملی استاندارد، این آزمایشگاه را به عنوان آزمایشگاه مورد وثوق و همکار خود در تست انواع تجهیزات ضدانفجار معرفی کرده است.

با «علی اصغر پوراشکان» مدیر پروژه های دانش بنیان خاص شرکت جمکو به گفت و گو نشسته ایم تا به صورتی تقصیلی از کسب این موفقیت توسط شرکت جمکو مطلع شویم. آنچه در ادامه آمده، مشروح این گفت و گو است:

سازمان کوثر: چه شد که شرکت جمکو به فکر تجهیز آزمایشگاه ضد انفجار افتاد؟

پوراشکان: علت ساخت و تجهیز آزمایشگاه ضد انفجار این بود که ما ساخت الکتروموتورهای ضد انفجار را شروع کردیم. این الکتروموتورهای ضد انفجار در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی که محیط های پرخطر گازی بوده و مستعد انفجار هستند کاربرد دارند. پس باید به گونه ای ساخته شوند که وقتی این الکتروموتورها در این محیط ها قرار می گیرند و کار می کنند، باعث انفجار محیط نشوند. این الکتروموتورها در کشور ما تا قبل از ورود جمکو به این عرصه، تولید نمی شد و تمامی صنایع داخلی باید آن را از شرکت های اروپایی تأمین می کردند. از طرفی تحریم هایی که وجود داشت، پروسه تأمین الکتروموتورها را به چالش می کشید. مدیریت جمکو این ریسک را پذیرفت و با اعتمادی که به پرسنل مجرب این شرکت و به نخبه های جوانی که در تیم ما بودند داشت، پروژه دانش بنیان ساخت الکتروموتورهای ضد انفجار را در شرکت جمکو در دو بخش شروع کرد. یک بخش ساخت الکتروموتورهای ضد انفجار بود و بخش دیگر، ساخت آزمایشگاه ضد انفجار بود.

سازمان کوثر: در چه تاریخی این پروژه دانش بنیان آغاز شد؟

پوراشکان: این پروژه در سال 92 کلید خورد و اجرای هر دو بخش به موازات یکدیگر آغاز شد.

سازمان کوثر: در حال حاضر وضعیت این دو پروژه چگونه است؟ چقدر در ساخت الکتروموتورهای ضد انفجار و چقدر در ساخت آزمایشگاه ضد انفجار پیشرفت دارید؟

پوراشکان: دانش فنی ساخت الکتروموتورهای ضدانفجار در دست معدود شرکت های اروپایی بود. جمکو با تجربه ای که بیش از دو دهه در ساخت الکتروموتورهای صنعتی داشت و توانمندی هایی که در این مدت کسب کرده بود به این عرصه پا گذاشت. ابتدا ظرفیت های موجود را شناسایی کردیم، تجربیات را با دانش مورد نیاز برای ساخت این الکتروموتورها در کنار هم گذاشتیم، ابزارها و ماشین آلاتی که نیاز بود را تأمین کردیم و یک تیم تخصصی بسیار قوی و توانمند ایجاد شد که با ماهها تلاش توانستیم تمامی نیازهای ساخت الکتروموتورهای ضد انفجار را شناسایی کرده، مطالعه و بررسی کنیم و در نهایت توانستیم دانش فنی ساخت الکتروموتورهای ضد انفجار را در کشور بومی سازی کنیم.

سازمان کوثر: تاکنون موفق به ساخت الکتروموتورهای ضد انفجار با تکیه بر توان داخلی شده اید؟

پوراشکان: بله، در این خصوص می توان به یک دستگاه الکتروموتور 230 کیلوات با سطح ولتاژ 6 کیلوولت اشاره کرد که مربوط به مجتمع پتروشیمی مارون بود و اکنون هم بدون هیچ مشکلی در مدار بهره برداری است. این الکتروموتور ضد انفجار سال گذشته به بهره برداری رسیده و در طول یکسال اخیر، بدون مشکل بهره برداری شده است. از دیگر الکتروموتورهای ضدانفجار ساخت جمکو می توان به الکتروموتور 1200 کیلووات شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی با ولتاژ 6 کیلوولت اشاره کرد که اوایل سال 95 به بهره برداری رسیده و اکنون هم در مدار بهره برداری است. ما در هر دوی این الکتروموتورها، رضایتمندی مشتری را داریم و این اعلام رضایت و کارکرد صحیح اولین الکتروموتورهای ضد انفجار ساخت ایران، به عنوان یک سابقه درخشان در این زمینه وجود دارد. همچنین در زمینه ساخت الکتروموتورهای ضد انفجار، اقدامات دیگری نیز انجام شده، مثلاً موتور های سایز کوچک یا به عبارتی LOW VOLTAGE برای صنایع کوچک شیمیایی ساخته و ارسال شده که در این زمینه می توان به ساخت و نصب 5 دستگاه اشاره کرد. در حال حاضر یک دستگاه موتور 450 کیلووات با سطح ولتاپ 6.6 کیلوولت که مربوط به شرکت توگا هست، در حال ساخت در شرکت جمکو است که بعد از ساخت، مرحله تست نیز در جمکو انجام می گیرد.

در تمامی موارد ذکر شده، کلیه مراحل ساخت و تست این الکتروموتورهای ضد انفجار در این شرکت انجام گرفته و تأییدیه های لازم را برای این موتورها از سازمان ملی استاندارد و گواهی نامه اروپایی اتکس دریافت کرده ایم. دریافت این گواهی نامه اروپایی که یک گواهی نامه معتبر جهانی در این زمینه است، یک جزو لازم برای ساخت این الکتروموتورها بود که جمکو موفق به دریافت آن شده است. این الکتروموتورها، با توجه به اینکه قرار است در شرایط خطرناک و بحرانی کار کنند نباید باعث انفجار محیط شوند؛ از اینرو پس از ساخت، باید در محیطی شبیه سازی شده، درست مثل محیطی که باید الکتروموتور در آن کار کند، این الکتروموتورها تست شوند. برای اینکار ما در محفظه ای گاز را تزریق می کنیم و محیط این محفظه را بر اساس محیط واقعی کار یک الکتروموتور ضد انفجار آماده کرده و شبیه سازی می کنیم که همه اینها بر اساس استانداردهای ضد انفجار است. الکتروموتور را مورد تست و ارزیابی قرار می دهیم. این ارزیابی و تست ممکن است منجر به انفجار شود. برای اینکه ما از خطرات ناشی از انفجار جلوگیری کنیم تا به پرسنل و تجیهزاتمان آسیب نرسد، یک محفظه و اتاق پایدار در مقابل انفجار درست کردیم که بر اساس استانداردهای بین الملی تجهیز شده است. این آزمایشگاه جزو اولین آزمایشگاهها در ایران و خاورمیانه و جزو چند آزمایشگاه نادر ضد انفجار در جهان است. این آزمایشگاه همانطور که از نامش مشخص است در برابر انفجار کاملا مقاوم است. ما حتی اینجا انفجار عمدی هم انجام داده ایم تا مقاومت در برابر انفجار را بررسی کنیم. این آزمایشگاه قابلیت گیرایی و کاهش صدا و ارتعاش را دارد. فونداسیون و شبکه سازه طوری ساخته شده که این ویژگی را دارد. دارا بودن سیستم قدرت فشار ضعیف و فشار قوی تا توان 2 مگاوات یا به عبارتی 2 هزار کیلووات را دارد. یک قسمت از ازمایشگاه ضد انفجار مربوط به خود اتاقک هست باید پایدار باشد و یک قسمت مربوط به تجهیزات است که باید سیستم قدرت راه اندازی موتور در محفظه را داشته باشد.

سازمان کوثر: چقدر برای ساخت و راه اندازی این آزمایشگاه هزینه شد؟

پوراشکان: مجموعا هزینه ای نزدیک به 2 میلیارد تومان برای ساخت این آزمایشگاه صرف شد. این آزمایشگاه دامنه گسترده ای از نظر کاربرد دارد و تنها دامنه کاربردی آن فقط الکتروموتورها نیست. می توانیم سایر اقلامی که نفت و گاز و پتروشمی به آنها نیاز دارند و امکان تست ندارند را در این آزمایشگاه مورد تست و ارزیابی قرار دهیم. این آزمایشگاه برای تست و ارزیابی الکتروموتورها از سازمان ملی استاندارد تأییده اخذ کرده و موفق به گرفتن گواهی نامه اروپایی اتکس شده ایم که این موضوع، کیفیت آزمایشگاه و الکتروموتورهای ما را نشان می دهد.

این شرکت می تواند انواع الکتروموتورهای ضد انفجار را با حفاظت های مختلاف تولید کرده، تست کند و گواهی نامه اتکس را برای آن دریافت کنیم. کارفرما می تواند از این طریق، گواهینامه اتکس را برای تجهیزاتش دریافت کند و ما می توانیم صفر تا صدش را انجام دهیم. در قالب این گواهینامه که از شرکت های اروپایی دریافت می شود، تفاهم نامه هایی بسته می شود که تمامی کارها توسط ناظران مورد اطمینانشان در حمکو انجام گیرد و تمامی تست های روتین الکتروموتورها تست های انفجاری که در این آزمایشگاه انجام می شود تماماً مورد تأیید آنهاست.

این آزمایشگاه ابعاد بزرگی دارد. ما می توانیم به راحتی تا توان 2 مگاوات موتور را در این محیط و محفظه تست کنیم. ضخامت دیواره ها حداقل یک متر است و به گونه ای ساخته شده که در برابر انفجار مقاوم هستند.

سازمان کوثر: سازمان اسنتاندارد این ازمایبشگاه را به عنوان همکار خود معرفی کرده؟

پوراشکان: در سال 94 کارشناسان و ارزیابان سازمان ملی استاندارد آمدند تا ما را مورد ارزیابی قرار دهند. آزمایشگاه را دیدند. مواردی که مربوط به دریافت گواهی نامه برای آزمایشگاه بود را بررسی کردند و با انجام یک آزمایش و تست الکتروموتور، در نهایت به ما گواهی نامه تست الکتروموتورهای ضد انفجار را دادند و به دلیل دقت عملکرد و به روز بودن تجهیزات، این آزمایشگاه به عنوان آزمایشگاه همکار سازمان استاندارد قرار گرفت.

سازمان کوثر: در این یکسالی که این آزمایشگاه به مدار بهره برداری آمده، مشتری های دیگری جز الکتروموتورها نیز داشته اید که بخواهند روی دیگر تجیزهات ضد انفجارشان تست هایی انجام دهند؟

پوراشکان: ما روی گلندها صحبت هایی داشتیم که هنوز داریم در خصوص آن با کارفرما صحبت می کنیم. گندها و جعبه های ترمینال ها مواردی است که داریم رایزنی ها را بر اساس تمایل خودشان که می خواهند این تجهیزات در آزمایشگاه جمکو تست شوند، انجام می دهیم. برای تست هر تجهیز ضد انفجار، شرایط متفاوت و دانش متفاوتی نیاز است که در حال رایزنی هستیم تا این دانش را پیاده سازی کنیم و بسترهای تست چنین اقلامی را نیز با همکاری های مشترک با تولیدکنندگان آنها، فراهم کنیم.

سازمان کوثر: قبل از احداث این آزمایشگاه، تست های مربوط به تجهیزات ضدانفجار را به آزمایشگاه های اروپایی می فرستادند؟

پوراشکان: تصور می شود در تجهیزات ضدانفجاری که عموماً برای صنایع نفت و گاز و پتروشیمی وارد کشور شده و می شود، مخصوصاً در زمینه الکتروموتورها، گواهی نامه های مربوطه را در خصوص انجام شدن تست های مربوطه باید داشته باشند. اما اگر گواهی نامه های مربوطه را نداشته باشند و یا طبق بازرسی های اداره استاندارد، نیازمند انجام تست های لازم شناسایی شوند، باید در آزمایشگاهی مورد تست و ارزیابی قرار گیرند که تا پیش از احداث و راه اندازی این آزمایشگاه ضدانفجار در مجموعه جمکو، این اقدامات در دیگر کشورها انجام می شد. هر محصولی که در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی قرار است مورد استفاده قرار گیرد باید گواهی نامه لازم را پس از تست و ارزیابی های لازم، دریافت کرده و داشته باشد که این گواهی نامه ها یا اتکس است، یا IECEX است.

البته اداره استاندارد باید درصدی از قطعاتی که وارد می شوند را برای تست به آزمایشگاهای معتبر بفرستد تا تست شوند. در موتورهای معمولی نیز همین حالت را داریم. اداره استاندارد در گمرکات نمایندگانی دارد که این کار را انجام می دهند. اکنون برخی از تجهیزاتی که انتخاب می کنند را برای تست نهایی و تأییدیه در آزمایشگاه مورد تأیید در ایران، به آزمایشگاه جمکو می فرستند. البته در خصوص محصولات ضد انفجار باید فکری اساسی شود که آیا اداره استاندارد به داشتن تأییدیه های اروپایی اکتفا می کند و یا دوباره باید تجهیزات خریداری شده از خارج از کشور، با وجود دارا بودن تأییدیه های اروپایی، باید مجدداً مورد تست و ارزیابی قرار گیرند.

این شرکت می تواند انواع حفاظت های موتورهای ضد انفجار را بسازد و تأییدیه های لازم را که مورد نیاز مشتری هست را اعطا کند. پتروشیمی مارون و مجتمع گازی پارس جنوبی به ترتیب اولین و بزرگترین پروژه های هستند که به ما اعتماد کردند و با تأمین الکتروموتورهای ضدانفجار مورد نیازشان از شرکت جمکو، از قیمت پایین تر، کیفیت بالاتر و خدمات پس از فروش گسترده بهره مند شدند.

با ساخت و راه اندازی آزمایشگاه مدرن و کارآمد ضد انفجار در ایران، صفر تا صد فرآیند طراحی، ساخت و تست و راه اندازی توسط متخصصان داخلی انجام می شود و ما این آمادگی را داریم که تمامی نیازهای داخلی در این بخش را پاسخگو باشیم.

پایان/